“De klok verandert in één nacht, het slaapritme van je kindje meestal niet.”
Hoe ga je om met de wintertijd bij jonge kinderen?
Een veel gestelde vraag de afgelopen dagen: “Hoe zorg ik dat mijn kind goed blijft slapen als de klok een uur achteruit gaat?” De overgang van zomer- naar wintertijd lijkt voor volwassenen misschien klein – een uurtje extra slapen! – maar voor jonge kinderen kan het wél impact hebben op hun ritme.
In deze blog leg ik je uit wat er precies gebeurt bij de overgang naar de wintertijd, waarom dit voor baby’s en peuters soms lastig is, en hoe je je kind hier stap voor stap op kunt voorbereiden.
Waarom de overgang naar wintertijd invloed kan hebben op het slaapritme
Kinderen van 0 tot 5 jaar zijn van nature gevoelig voor ritme en regelmaat. Hun interne klok (het biologische ritme) is nog volop in ontwikkeling en raakt sneller uit balans dan bij volwassenen.
Wanneer de klok in het najaar een uur achteruit gaat, voelt dat voor je kind alsof hij opeens eerder moet slapen, terwijl zijn lichaam daar nog niet aan toe is.
Voorbeeld:
Wordt jouw kindje normaal om 7:00 uur wakker? Dan is het na de overgang ineens 6:00 uur op de klok – maar zijn biologische klok zegt nog steeds: het is 7:00 uur.
Hetzelfde geldt voor bedtijd: 19:00 uur wordt ineens 18:00 uur. Voor je kindje voelt dat als “veel te vroeg”.
Hoe kun je je kind voorbereiden op de wintertijd?
Er zijn twee manieren om hiermee om te gaan: vooraf aanpassen of achteraf bijstellen. Wat het beste werkt, hangt af van jouw kind en gezinssituatie.
- Vooraf aanpassen – bouw in kleine stapjes af
Begin ongeveer 4 tot 5 dagen vóór de klok verzet wordt met het verschuiven van het dagritme. Dit doe je door alles elke dag 10-15 minuten later te doen:
- Ochtendfles of ontbijt later geven
- Ochtendslaapje iets uitstellen
- Middagslaapje en bedtijd opschuiven
- Eten en avondritueel iets later starten
Zo went het lichaam van je kind geleidelijk aan het nieuwe ritme, en is de overgang naar wintertijd minder groot.
- Achteraf bijstellen – langzaam wennen na de klokverzetting
Heb je geen tijd gehad om van tevoren aan te passen? Geen probleem!
Je kunt ook ná het ingaan van de wintertijd het ritme in 3 à 4 dagen tijd opschuiven.
Bijvoorbeeld:
- Dag 1: je kindje gaat naar bed om 18:15 uur
- Dag 2: 18:30 uur
- Dag 3: 18:45 uur
- Dag 4: weer terug naar 19:00 uur
Op deze manier help je de biologische klok stap voor stap wennen aan het nieuwe schema.
Extra tips om de overgang soepeler te laten verlopen
- Houd het ochtendlicht tegen
In de winter wordt het ’s ochtends eerder licht. Overweeg verduisterende gordijnen om te voorkomen dat je kindje extra vroeg wakker wordt. - Zorg voor voldoende daglicht overdag
Vooral in de ochtend is buitenlicht belangrijk voor het bijstellen van het bioritme. Ga dus lekker naar buiten na het ontbijt! - Creëer rust en voorspelbaarheid
Juist tijdens deze overgang is een vast slaapritueel extra helpend. Denk aan: badje, boekje, knuffel, bed. Rustige, herkenbare stappen geven je kindje veiligheid. - Wees geduldig
Elk kind is anders. Sommige kinderen merken weinig van de tijdsverandering, terwijl andere kindjes er een paar dagen (soms een weekje) onrustiger door slapen. Geef het even de tijd.
Heb je een vroege vogel of een lastig in-slapertje?
De wintertijd kan slaapuitdagingen tijdelijk verergeren. Wordt jouw kindje structureel te vroeg wakker, of heeft hij/zij moeite met inslapen of doorslapen? Dan kijk ik graag met je mee naar het grotere plaatje: het dagritme, de slaapbehoefte, slaapassociaties en meer.
Samen zorgen we ervoor dat slaap weer iets fijns wordt – voor jullie allebei.
Liefs,
Gerjanne
Gecertificeerd kinderslaapcoach (0-5 jaar)
Stuur me gerust een berichtje als je vragen hebt over de wintertijd of het slaapritme van jouw kindje.